1.7.6 Algemene dekkingsmiddelen

De gemeente heeft een aantal algemene dekkingsmiddelen die de gemeente naar eigen inzicht mag aanwenden. Deze  inkomsten zijn voor een belangrijk deel niet beïnvloedbaar. Daarbij kan worden gedacht aan de uitkeringen uit het gemeentefonds. Voor een deel kan de gemeente de omvang zelf bepalen. Dit gedeelte wordt afgebakend door het eigen belastinggebied. De gemeentelijke belastingen kennen in tegenstelling tot de retributies, zoals het rioolrecht en de afvalstoffenheffing, geen vooraf bepaald bestedingsdoel. In de Gemeentewet is vastgelegd welke belastingen een gemeente mag heffen.

Hieronder zijn in een overzicht de algemene dekkingsmiddelen (bedragen x € 1.000) van de gemeente Halderberge opgenomen.

Hieronder worden de verschillende onderdelen verder toegelicht.

1. Onroerende zaakbelasting
De gerealiseerde opbrengst van de onroerende zaakbelastingen bedraagt voor 2023 € 8.076.089. Voor een toelichting verwijzen wij u naar de paragraaf lokale heffingen.

2. Uitkeringen Gemeentefonds
Onder de uitkeringen uit het Gemeentefonds vallen de algemene uitkering, de decentralisatie-uitkeringen en de integratie-uitkeringen (op het gebied van het sociaal domein en inburgering). Omdat de uitkeringen uit het Gemeentefonds (en dan met name de algemene uitkering) veelal in een later jaar definitief worden vastgesteld dan waarop ze betrekking hebben, worden er in de gemeentelijke administratie en de P&C-documenten van een bepaald boekjaar (lees: 2023) ook de wijzigingen van de uitkeringen uit voorgaande jaren verantwoord.

Verschillen raming en realisatie uitkeringen Gemeentefonds

In de Slotwijziging 2023 is de raming van het Gemeentefonds voor de laatste keer in 2023 bijgesteld. Dit is ook het laatste bijstelmoment voor de begroting. In de Jaarrekening 2023 geven wij u een actueel overzicht van de (verwachte) uitkeringen uit het Gemeentefonds over het jaar 2023 en de jaren daarvoor. De mutaties ten opzichte van de stand van de Slotwijziging 2023 worden in deze jaarrekening toegelicht. Deze mutaties zijn het gevolg van de decembercirculaire 2023 en de laatste specificaties van de algemene uitkering over 2023 en voorgaande jaren. Voor een uitgebreide toelichting van de begrotingsmutaties tot en met de Slotwijziging 2023 verwijzen wij u naar de Zomernota 2023, de Najaarsnota 2023 en de Slotwijziging 2023.

In onderstaande tabel treft u voor de diverse uitkeringen uit het Gemeentefonds over 2023 en voorgaande jaren een overzicht aan van de oorspronkelijke ramingen in de begroting 2023, de begrotingsmutaties of -wijzigingen gedurende het jaar 2023 tot en met de Slotwijziging 2023, de mutaties ten opzichte van de Slotwijziging 2023 en de laatste stand van de ramingen.

Toelichting mutaties uitkeringen gemeentefonds jaarrekening 2023

De totale netto mutatie ten opzichte van de Slotwijziging 2023 bedraagt in totaal € 969.000 afgerond. Zoals gewoonlijk heeft het ministerie van BZK in december de decembercirculaire 2023 gepubliceerd. De uitkomsten van de decembercirculaire 2023 konden niet meer worden meegenomen in de Slotwijziging 2023, zodat deze uitkomsten in de jaarrekening 2023 (moeten) worden verantwoord.

Decembercirculaire 2023: uitkeringen gemeentefonds 2023

Ten opzichte van de raming van de Slotwijziging 2023 is de raming van de algemene uitkering over 2023 per saldo verhoogd met € 630.000 afgerond (circa 65% van de totale netto mutatie). De hogere algemene uitkering over 2023 is voornamelijk het gevolg van de geactualiseerde aantallen huishoudens met een laag inkomen. Tegenover de hogere aantallen huishoudens met een laag inkomen - op landelijk niveau - staat een neerwaartse bijstelling van de uitkeringsfactor (vermenigvuldigingsfactor). Voor de gemeente Halderberge komt de verhoging van de algemene uitkering als gevolg van de hogere aantallen huishoudens met een laag inkomen (op lokaal niveau) per saldo hoger uit dan de neerwaartse bijstelling van de uitkeringsfactor.

Daarnaast heeft het Rijk nog over 2023 extra middelen via (nieuwe) decentralisatie-uitkeringen aan gemeenten beschikbaar gesteld. Het betreft onder meer eenmalige rijksmiddelen in verband met de invoering van de Omgevingswet en meerkosten Oekraïners. De extra baten uit deze (nieuwe) decentralisatie uitkeringen voor het jaar 2023 bedragen € 304.000 afgerond. Hiervan heeft een bedrag van € 211.000 betrekking op de invoering van de Omgevingswet. Omdat deze middelen pas in december 2023 beschikbaar zijn gesteld, zijn hiervoor in 2023 nog geen uitgaven gedaan. Bij de Slotwijziging 2022 is besloten om een reserve te vormen voor de middelen die van het rijk worden ontvangen voor de invoering van de Omgevingswet. Bij de bestemming van het jaarrekeningsaldo wordt voorgesteld het bedrag van € 211.000 toe te voegen aan de reserve Omgevingswet, zodat dit beschikbaar blijft voor implementatie van de Omgevingswet.

Decembercirculaire 2023: uitkeringen oude jaren

In de decembercirculaire 2023 heeft het Rijk de uitkeringsfactor voor de algemene uitkering over 2021 definitief vastgesteld. De uitkeringsfactor is met 1 punt opwaarts bijgesteld (ca. € 28.000).

Mutaties aantallen eenheden verdeelmaatstaven

Daarnaast zijn in de laatste maanden van 2023 nog een - beperkt - aantal mutaties geweest van de aantallen eenheden voor de algemene uitkeringen over 2023 en 2021 (2023: aantal huishoudens met een laag inkomen en 2021: OZB-inkomstenmaatstaven).

3. Treasury/dividend

De gemeente Halderberge bezit aandelen in enkele ondernemingen waar (bij een positief resultaat) een dividenduitkering van wordt genoten. Ieder jaar wordt het dividend verantwoord waartoe de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) in dat jaar heeft besloten. Over het algemeen is dat het dividend over het voorgaande jaar. De verschuldigde dividendbelasting wordt in eerste instantie door de betreffende onderneming ingehouden, maar de gemeente Halderberge kan deze terugvorderen van de Belastingdienst. Dat is in alle gevallen ook zo gebeurd.

In 2023 is dividend ontvangen van de volgende deelnemingen:

• BNG Bank NV: De AVA van de BNG heeft in 2022 besloten tot uitkering van een dividend van € 108.810 (€ 2,50 per aandeel). Vorig jaar was dat € 99.235 (€ 2,28 per aandeel).

• Saver NV: De AVA van Saver heeft in 2023 besloten tot een dividenduitkering van € 37.350 (€ 41,50 per aandeel). Vorig jaar was dat € 72.459 (€ 80,51 per aandeel).

Een toelichting op het onderdeel Treasury treft u aan in de paragraaf Financiering.