3.2.3 Opbouw begrotingssaldi 2023 - 2026

Op 14 juli 2022 heeft de gemeenteraad de Zomernota 2022, met daarin de Kadernota 2023, vastgesteld. Bij de Zomernota 2022 werd voor de jaren 2023 tot en met 2026 een sluitende begroting verwacht. Na de vaststelling van de Zomernota 2022 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan, waardoor de meerjarenraming 2023 - 2026 is gewijzigd ten opzichte van de Zomernota 2022.

In onderstaand overzicht zijn alle mutaties (groter dan € 10.000) in de begrotingssaldi voor de komende jaren opgenomen. Hierna worden deze ontwikkelingen kort toegelicht.

Programma Bestuur en burgerzaken

GGU Bijdrage VNG

De bijdrage aan de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) voor de GGU (Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering) wordt op basis van de begroting met ingang van 2023 verhoogd. Met de GGU wil de VNG samen met de gemeenten als 1 lokale overheid de dienstverlening verbeteren door een doelgerichte en efficiënte organisatie op te zetten waarmee we kunnen anticiperen op de toekomst.

Burgerzaken

De ramingen van de diverse producten (dienstverlening, reisdocumenten, rijbewijzen, naturalisatie) van Burgerzaken zijn bijgesteld. Hierdoor zijn ook de lasten (rijksafdrachten) en baten (leges) bijgesteld.

Huis van Halderberge

Via een raadsinformatiebrief van 15 december 2021 bent u geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van het Huis van Halderberge. Op het moment dat de inhoudelijke keuzes gemaakt zijn wordt onderzocht wat de kosten hiervan zijn. Na aanbesteding en voor opdrachtverlening zal aan uw raad een voorstel worden voorgelegd om het benodigde budget beschikbaar te stellen.

Manifest dienstverlening

Op dit moment wordt er hard gewerkt aan ‘ons kompas’ waarmee wij het Manifest willen vormgeven. Hiervoor is het ook nodig dat we gebruik gaan maken van het Digipanel om onze burgers te bevragen voor enkele onderwerpen. Wij hopen het Manifest nog voor eind 2022 met uw raad te kunnen delen. Mocht dit door de genoemde omstandigheid niet lukken, dan wordt uw raad hiervan op de hoogte gesteld, met daarbij een concrete(re) planning.

Programma Openbare ruimte

Onderhoud verkeersregelinstallaties

Het onderhoud en het verhelpen van storingen aan de verkeersregelinstallaties, waaronder de zebra safe's, is al eerder incidenteel verhoogd. Het blijkt uit de werkelijke kosten in 2022 dat alsnog een structurele verhoging van het budget nodig is. Het budget wordt met € 10.000 verhoogd.

Maaien door derden

Zowel het maaien van de gazons als het maaien van de bermen is opnieuw aanbesteed. Met name de kosten voor het maaien van de bermen vallen hoger uit dan aanvankelijk was geraamd. De aanbestedingen hebben tot gevolg dat het budget voor maaien met € 15.000 wordt verhoogd.

Btw component rioolheffing

Doordat de kosten die betrekking hebben op de rioolheffing stijgen, stijgt ook de btw component die kan worden meegerekend bij het bepalen van de tarieven voor de rioolheffing.

Actualisatie MJOP gebouwen

De gebouwen die eerder naar het cultuurcluster zouden gaan, blijven vooralsnog bij de gemeente. Die gebouwen hebben een onderhoudsachterstand. Er zijn kostenramingen gemaakt voor het wegwerken van deze achterstand naar de 0-situatie. De MJOP sluit aan op deze 0-situatie. Tevens is per gebouw een quickscan gemaakt voor de mogelijkheden en kosten van het verduurzamen. Aan de raad zal in Q4 2022 een voorstel worden voorgelegd met betrekking tot de keuzes op welk niveau de onderhoudsachterstand wordt weggewerkt, de verduurzaming van de panden en de financiële gevolgen hiervan. 

Programma Ruimtelijke en economische ontwikkelingen

Sponsorregeling 2023

In 2023 wordt € 10.000 beschikbaar gesteld voor sponsoring, maximaal € 1.000 per evenement en organisatie. De focus ligt op evenementen met een substantieel bereik (bezoekersaantal 250 en/of lokale en regionale exposure), toegankelijk en aantrekkelijk voor bezoekers uit tenminste alle kernen van Halderberge. Promotie van gemeente Halderberge als gastheer en sponsor van het evenement moet zichtbaar zijn bij promotie en uitvoering van het evenement.

Btw component afvalstoffenheffing

Doordat de kosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing stijgen, stijgt ook de btw component die kan worden meegerekend bij het bepalen van de tarieven voor de afvalstoffenheffing.

Ondergronds brengen milieuparkjes

In het collegewerkprogramma is een structureel budget van € 50.000 per jaar opgenomen voor het ondergronds brengen van milieuparkjes. Om de stijging van de lastendruk voor de inwoners van Halderberge te beperken worden deze kosten voor 2023 incidenteel niet doorgerekend in de afvalstoffenheffing. Hiermee wordt voor dit onderdeel eenmalig de 100% kostendekkendheid losgelaten. Vanaf 2024 worden deze kosten meegenomen in het nieuw op te stellen afvalbeleidsplan.

Leges omgevingsvergunningen

De leges omgevingsvergunning zijn bijgesteld op basis van de huidige planning woningbouw.

Invoering Omgevingswet en wet kwaliteitsborging bouwen: impact op de legesinkomsten

Naar verwachting treedt per 1 januari 2023 de Omgevingswet in werking. Als er vanuit Rijksoverheid wordt besloten om, al dan niet tegelijk met de invoering van de Omgevingswet, de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (hierna: Wkb) stapsgewijs in te voeren, dan vallen de Bouwbesluittechnische werkzaamheden voor de vergunningaanvraag weg en daarmee ook de kosten voor bouwwerken die vallen onder een Gevolgklasse 1. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden. (Later, naar verwachting in 2025 en na landelijke evaluaties, kunnen grotere en meer complexe bouwwerken volgen.)

Door de Wkb komen er wel taken bij. In de plaats van een vergunningaanvraag volgt een zogenaamde meldingsysteem waarbij er thans nog steeds sprake is van diverse toetsingen. Voor deze meldingen mogen gemeenten geen leges heffen. De financiële consequenties voor gemeenten bij de implementatie van de Wkb zijn echter moeilijk in te schatten. In de VNG werkwijze ‘structurele effecten omgevingswet’ geeft het rekenmodel het effect op de Wkb voor wat betreft de (vermindering van de) legesopbrengsten. Op basis hiervan hebben wij aangenomen dat het negatief effect op de leges voor Halderberge naar verwachting ongeveer € 140.000 zal bedragen. 

Vergoeding Zwerfafval

Op dit moment is nog niet duidelijk of de vergoeding voor het zwerfafval vanaf 2024 structureel komt te vervallen. Het is nog niet bekend wanneer hier meer duidelijkheid over komt.

Programma Zorg, jeugd en participatie

Verhoging tarieven jeugdzorg

De kosten binnen jeugdzorg gaan fors omhoog doordat de tarieven van de jeugdzorg arrangementen met ingang van 1 januari 2023 worden verhoogd. Ook de tariefsverhoging die per 1 januari 2022 al is ingegaan, heeft een structureel effect. Het aantal arrangementen is niet noemenswaardig aangepast.

Overige kosten jeugdzorg

Naast de aanpassing van de tarieven zijn er diverse kleine mutaties binnen de kosten voor jeugdzorg. Per saldo dalen de kosten met ca. € 14.000 per jaar.

Verhoging bijdrage webshop minimabeleid

Voorgesteld wordt de bijdrage voor maatschappelijke participatie (te besteden via de Webshop Meedoen) te verhogen van € 150 naar € 200 per gezinslid en van € 300 naar € 400 voor kinderen tussen 12 en 18 jaar. De extra kosten hiervan bedragen ca. € 40.000 per jaar. Het budget voor minimabeleid wordt met dit bedrag verhoogd.

Verlaging subsidie dorpshuis Hoeven ivm hogere kapitaallasten

Voor de realisatie van een nieuwe dorpshuisfunctie in de R.K.Kerk St. Jan de Doper in Hoeven heeft de gemeenteraad op 18 april 2019 besloten om op het investeringsprogramma in 2021 een krediet op te nemen. Op basis van de uitgangspunten van het raadsvoorstel van 14 juli 2021 is de investering voor de nieuwe dorpshuisfunctie in de R.K.Kerk St. Jan de Doper in Hoeven bijgesteld. De totale investering is bijgesteld van € 3.060.000 naar € 5.746.845. Bij deze raming is uitgegaan van de kapitaallasten behorende bij het scenario "taakstellende aanbesteding" zoals opgenomen in het raadsvoorstel. Hierbij wordt ter dekking van de hogere kapitaallasten de subsidie aan de stichting conform het voorstel afgeraamd tot € 3.000.

Huuropbrengst dorpshuis Hoeven

De realisatie van de verplaatsing van het dorpshuis Hoeven is aangepast. De realisatie is nu voorzien in 2024 waarna het dorpshuis in gebruik kan worden genomen. Dit heeft ook gevolgen voor de verwachte huuropbrengsten. Deze worden geraamd vanaf 2025.

Programma Onderwijs, sport en cultuur

Sportpark Blankershove

Tijdens de vergadering van 11 februari 2021 is door de gemeenteraad de motie Anticiperen groei buitensportverenigingen aangenomen. Eén van de punten uit de motie betreft de groei van SC Gastel. Met het oog op de woningbouwontwikkelingen en potentiële groei van voetbalvereniging SC Gastel is de meest haalbare en duurzame oplossing is gevonden in het omzetten van natuurgras in kunstgras, waarbij is gekozen voor een kurk-infill.

Welzijnssubsidies

De belangrijkste oorzaken voor de stijging van de welzijnssubsidies zijn de hogere subsidie voor de bibliotheek, reguliere mutaties binnen basissubsidies, indexering van de huisvestingscomponent en een hogere tegemoetkoming voor de gestegen huisvestgingslasten van bijvoorbeeld de heemkundekringen en kbo's.

Huur noodunits Markland college

Voor de tijdelijke huisvesting van het Markland College worden noodlokalen gehuurd voor de periode van 15 september 2022 tot 1 april 2024 of zoveel langer als nodig is. De huurkosten voor 2023 worden geraamd op € 218.000.

Visie op cultuur

In 2023 zal de visie op cultuur worden opgesteld, inclusief een uitvoeringsplan. Pas dan is duidelijk wat de jaarlijkse uitvoeringskosten worden.

Algemene dekkingsmiddelen

Uitkeringen gemeentefonds

De gevolgen van de Septembercirculaire zijn in de meerjarenraming opgenomen. De algemene uitkering 2023 komt ca. € 888.000 hoger uit. Voor een uitgebreide toelichting op de uitkeringen uit het gemeentefonds wordt verwezen naar het hoofdstuk Algemene dekkingsmiddelen.

Stelpost bijdrage jeugdzorg

De stelpost voor de rijksbijdrage voor jeugdzorg is bijgesteld op basis van afspraken tussen VNG, Rijk en provincies (IPO). Hiervoor mag vanaf 2024 het volledige bedrag worden geraamd van de extra gelden die tot en met 2023 worden uitgekeerd. Dit was eerst 75%. Dit is nog wel een stelpost. Over de bedragen na 2023 moet nog steeds een besluit worden genomen. Als we deze richtlijn (verruiming) niet hanteren, betekent voor het jaar 2026 een behoorlijk nadeel.

Opbrengst OZB

Op basis van de actuele gegevens van de Belastingsamenwerking West-Brabant met betrekking tot de WOZ-capaciteit en de tarieven voor 2023 is de OZB opbrengst berekend. De verwachte OZB opbrengst voor 2023 komt ca. € 185.000 lager uit. Dit is met name het gevolg van de voorgestelde daling van het OZB tarief voor woningen met 1% in plaats van de stijging met het inflatiepercentage van 4%.

Een toename van het aantal woningen en/of niet-woningen (volume-ontwikkeling) leidt tot een toename van de OZB-opbrengsten, maar tegelijkertijd ook tot een afname van de algemene uitkering (via de inkomstenmaatstaven). Een toename van de waarde (prijsstijging) leidt niet tot een toename van de OZB-opbrengsten, omdat waardestijgingen gecompenseerd worden door een neerwaarts bijgesteld OZB-tarief (en vice versa).

Aanpassing inflatie

Conform de vastgestelde uitgangspunten in de Zomernota 2022 is het inflatiepercentage in de begroting aangepast naar 4%. De financiële gevolgen van deze bijstelling komen ca. € 21.000 minder nadelig uit dan bij de Zomernota werd ingeschat.

Belastingen

Op basis van de belastingaanslagen over 2022 zijn de belastingen opnieuw berekend. De belastingen zijn gestegen als gevolg van areaaluitbreiding en indexatie.

Verzekeringen

Op basis van de werkelijke kosten van 2022 zijn de verzekeringen voor 2023 opnieuw berekend. De verzekeringen zijn bij de najaarsnota 2022 opwaarts bijgesteld als gevolg van stijgende premies en de hogere CAR-verzekering. Daarnaast zijn deze voor 2023 geïndexeerd.

Kapitaallasten

Het investeringsprogramma is geactualiseerd. Door verschuivingen in het jaar van uitvoering ten opzichte van het investeringsprogramma 2022 ontstaat met name in de jaren 2023 en 2024 een behoorlijk voordeel. Dit komt met name vanwege het doorschuiven van de reconstructie van de Kruislandseweg, de bouw van de dorpshuizen in de verschillende kernen en omdat het Markland College later klaar is.

Rentestijging

Voor de toerekening van de rente aan de investeringen wordt een renteomslag opgesteld. De werkelijke rentekosten worden hierin afgezet tegen de boekwaarden van de activa en de voorraden en monden uit in een gemiddeld rentepercentage. Dit rentepercentage is bij het opstellen van de Begroting 2023 berekend en komt uit op 1,25%. Bij de begroting 2022 was dit nog 0,5%, een rentestijging dus van 0,75%. Dit geeft een nadelig effect voor de begroting van ca. € 398.000 in 2023, oplopend tot ca. € 612.000 in 2025.

Stelpost prijsstijging investeringen

In de Zomernota is bij de risico’s in het weerstandsvermogen een risico opgenomen voor de prijsstijgingen binnen de investeringen. Dit bovenop de reguliere inflatie van 4% op de begrotingsbudgetten. In de zomernota is aangegeven dat bij het opstellen van de begroting 2023 het investeringsprogramma zou worden bijgetesld, inclusief de prijsstijgingen. Bij het actualiseren van het investeringsprogramma blijkt dat het lastig is om de investeringsbedragen te berekenen inclusief de verwachte prijsstijgingen. In het investeringsprogramma 2023 is dan ook nog geen rekening gehouden met prijsstijging boven de huidige ramingen.

Om toch een concreet bedrag in de begroting op te nemen, stellen we voor een stelpost kapitaallasten te ramen. Op basis van de geplande investeringen in de komende jaren (excl. investering in riolering, deze kosten worden opgevangen binnen de tarieven van de rioolheffing) hebben wij een inschatting gemaakt van de extra kapitaallasten als gevolg van stijgende prijzen. Hierbij zijn we uitgegaan van een prijsstijging van 15%. Dit betekent in totaliteit een extra investeringsbedrag van ca. € 6,5 miljoen in de komende jaren. Voorgesteld wordt voor de hogere kapitaallasten een stelpost in de begroting op te nemen van € 150.000 in 2024 en € 250.000 vanaf 2025.

Stelpost stijging energiekosten

De prijzen van de levering van gas en stroom stijgen bijna dagelijks. Wat dit voor gevolgen heeft is nu nog niet duidelijk maar dat de kosten gaan stijgen is duidelijk. Voor gas hebben we samen met een aantal West-Brabantse gemeenten een contract afgesloten. De gasprijs voor 2023 wordt bepaald door een gemiddelde dagprijs te rekenen van de prijzen over heel 2022. Welke kant dit op gaat is nog niet met zekerheid aan te geven. Dit wordt verder uitgezocht en berekend. Hetzelfde geldt voor de prijzen van stroom.

In de begroting 2023 is in totaliteit bijna € 250.000 geraamd voor energiekosten (excl. riolering, deze kosten worden opgevangen binnen de tarieven van de rioolheffing). Een stijging van deze kosten met bijv. 40% zou voor de gemeente dus een extra kostenpost betekenen van ca. € 100.000. Voorgesteld wordt in de begroting voor het jaar 2023 een stelpost op te nemen van € 100.000, afbouwend naar € 50.000 structureel.

Overhead

Salarislasten

Conform de vastgestelde uitgangspunten in de Zomernota 2022 is voor de berekening van de salarislasten in de Begroting 2023 uitgegaan van een indexering van 3% per jaar in 2023 en 2024 en 1,5% per jaar vanaf 2025.

Overige personeelskosten

De overige personeelskosten (geen salarissen) stijgen met € 25.000 per jaar. Dit is met name het gevolg van toename representatiekosten, kosten voor preventief medisch onderzoek en de werkgeversbijdrage aan de vakbond.

Toerekening personele lasten

In de Zomernota zijn de uitgangspunten vastgesteld voor het toerekenen van personele lasten aan riool- en afvalstoffenheffing, grondexploitaties en investeringen. Op basis van de urentoerekening aan de riool- en afvalstoffenheffing en het investeringsprogramma 2023-2026 komt het toe te rekenen bedrag meerjarig hoger uit dan wat in de Zomernota was opgenomen.

Inrichting werkplekken

In het kader van het flexibel werken worden de huidige werkplekken vernieuwd. Hierbij krijgen de medewerkers de beschikking over een laptop en worden de werkplekken voorzien van twee beeldschermen en een docking station voor een laptop.

Communicatie

Om te kunnen voldoen aan de impuls op het gebied communicatie in het collegewerkprogramma is extra inzet nodig. Hiervoor is in beeld gebracht wat communicatie raakt binnen de gemeentelijke organisatie ook in relatie tot het collegewerkprogramma. We gaan social media doorontwikkelen en maken meer gebruik van korte filmpjes, foto’s en dergelijke om meer te laten zien wat gemeente Halderberge doet. Daarnaast wordt een extra communicatieve impuls gegeven aan de 4 speerpunten uit het collegewerkprogramma en wordt meer aandacht besteed aan communicatie rondom participatie in het bijzonder. Daarnaast zal communicatie meer gericht worden op specifieke doelgroepen. Verder wordt in 2023 een pilot gestart voor het gebruik van TikTok. Om dit alles mogelijk te maken is een extra inzet van communicatiemedewerkers en extra budget noodzakelijk. Hiervoor is een bedrag opgenomen van € 130.000 in 2023 en € 120.000 vanaf 2024.

Verlofsparen

In de nieuwe cao gemeenten 2021-2022 is ook de mogelijkheid tot verlofsparen opgenomen. Dit houdt in dat medewerkers hun bovenwettelijke verlof voor onbepaalde tijd kunnen opsparen en op een later moment dit verlof kunnen opnemen. Voor het opgespaarde verlof moet de gemeente een voorziening vormen. Op dit moment is nog onbekend in welke mate medewerkers van deze regeling gebruik zullen maken. De omvang hiervan is op dit moment nog niet aan te geven.

Transitie SAAS/Cloud

Het onderzoek is gestart maar is nog geen beeld te schetsen over de kosten. Planning is dat dit Q4 2022 in beeld is waarna een raming kan worden opgesteld.

Overige mutaties

Binnen de verschillende programma's zijn diverse kleine financiële mutaties (< € 10.000). Voor het overzicht en de leesbaarheid van dit overzicht zijn deze posten niet afzonderlijk opgenomen en toegelicht.

Na bovenstaande ontwikkelingen ontstaat het volgende beeld:
2023: € 316.000 positief
2024: € 2.092.000 positief
2025: € 3.665.000 positief
2026: € 735.000 positief