2.1.9 Leges

Op basis van artikel 229 van de Gemeentewet kunnen gemeenten rechten heffen ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. In de legesverordening is een groot aantal diensten van de gemeente Halderberge opgenomen waarvoor leges in rekening gebracht mogen worden. Deze staan in de bijbehorende tarieventabel.

In verband met de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 is hoofdstuk 2 van de tarieventabel grotendeels herzien. Dat geldt voor de artikelen, tarieven én voor de titel. Deze is veranderd in ‘Dienstverlening en besluiten in het kader van de Omgevingswet’.

De inwerkingtreding van de Omgevingswet is door de VNG ook aangegrepen om de indeling van de tarieventabel te herzien. Dit is vertaald in een nieuwe modelverordening. De gemeente Halderberge heeft deze ontwikkeling gevolgd en de eigen verordening zoveel mogelijk afgestemd op deze modelverordening.

De tarieventabel is verdeeld in drie hoofdstukken (voorheen titels). Binnen een hoofdstuk is er een onderverdeling in paragrafen (voorheen hoofdstukken). De drie hoofdstukken zijn:

1. Algemene dienstverlening

2. Dienstverlening en besluiten in het kader van de Omgevingswet

3. Dienstverlening vallend onder Europese Dienstenrichtlijn en niet vallend onder hoofdstuk 2

De herziening van de tarieventabel is aangegrepen om te komen tot een betere onderbouwing van de tarieven. Niet alleen voor de dienstverlening in het kader van de Omgevingswet, maar ook voor een groot deel van de andere diensten (zoals voor burgerzaken, vergunningen voor kabels en leidingen, horeca en evenementen). Hiervoor is gebruik gemaakt van de applicatie Kostendekkendheid.nl.

Er zijn nog enkele, minder vaak voorkomende diensten die momenteel nog niet opnieuw onderbouwd zijn. Dat zal zo spoedig mogelijk alsnog gebeuren.

Per dienst is gekeken welke werkzaamheden daarvoor verricht worden en tegen welk tarief dat gebeurt. Net zoals bij de tarieven van andere heffingen van de gemeente Halderberge is aan de legestarieven overhead toegerekend. Dat is gebeurt op basis van de methode die in de financiële verordening is vastgesteld. De uitkomst is een kostprijs per dienst. Op basis van deze kostprijs is vervolgens het tarief voor 2024 bepaald.

Hierbij zijn de volgende uitgangspunten aangehouden:

1. de tarieven zijn zo veel mogelijk kostendekkendheid met een maximum van 100%, zowel op niveau van de verordening (wettelijk bepaald) als op hoofdstukniveau (deels wettelijk verplicht en deels de keuze van de gemeente).

2. binnen een hoofdstuk kan kruissubsidiëring voorkomen. Van kruissubsidiëring is sprake als het tarief voor de ene dienst wordt gecompenseerd door het tarief van een andere dienst. Dit impliceert dat sommige tarieven hoger kunnen zijn dan nodig is om de geraamde kosten te dekken en dat andere tarieven juist lager kunnen zijn. Kruissubsidiëring komt in de tarieventabel van de gemeente Halderberge alleen binnen een hoofdstuk voor;

3. kruissubsidiëring is niet toegestaan bij de leges voor de dienstverlening vallend onder de Europese dienstenrichtlijn. Hieronder valt onder meer de vergunningverlening op het gebied van horeca en evenementen. Voor deze diensten is wettelijk bepaald dat de leges per paragraaf niet meer dan kostendekkend mogen zijn;

4. indien tarieven deels of geheel van Rijkswege worden bepaald, wordt het maximale tarief aangehouden;
   
   

5. indien het (nog) niet mogelijk is om de kostprijs van een product te berekenen, wordt het tarief uit 2023 geïndexeerd met een inflatiepercentage van 4%;

6. uit praktische overwegingen kunnen tarieven worden afgerond.

Voor de dienstverlening in het kader van de Omgevingswet zijn aparte uitgangspunten benoemd. Deze zijn grotendeels al in de Zomernota bepaald. Volledigheidshalve worden ze hier herhaald:

1. in het verleden gemaakte keuzes om voor bepaalde activiteiten geen leges te heffen, zijn zoveel mogelijk in stand gehouden;

2. het indienen van aanvragen voor ruimtelijke en maatschappelijke initiatieven (R&MI) wordt gestimuleerd door de hoogte van de daarvoor verschuldigde leges beperkt te houden;

3. in afwijking van de bestaande legesverordening zijn voor de aanvraag van een omgevingsvergunning voor veel voorkomende bouwwerken (woningen, dakkapellen en erfafscheidingen) standaard legesbedragen in de verordening opgenomen;

4. voor het vaststellen van de bouwkosten van de overige bouwwerken is de ROEB-bijlage leidend. Als een bouwwerk daar niet in is vermeld, geldt de definitie van de bouwkosten zoals die in de tarieventabel is opgenomen;

5. voor milieubelastende activiteiten worden leges in rekening gebracht;

6. indien een aanvraag wordt ingetrokken of wordt geweigerd bestaat recht op teruggaaf van een deel van de leges. Hiervoor is zoveel mogelijk aangesloten op de percentages van de bestaande legesverordening;

7. activiteiten waarvoor geen leges worden geheven, maar die wel in de modelverordening staan, zijn niet opgenomen in de tarieventabel. De betreffende artikelen hebben de standaard tekst ‘gereserveerd’ gekregen, zodat de nummering gelijk blijft aan de modelverordening. Dit zorgt ervoor dat wijzigingen eenvoudig verwerkt kunnen worden en er geen lange, overbodige bepalingen staan die de leesbaarheid nadelig beïnvloeden (deze methode wordt door een groot deel van de gemeenten in Nederland gevolgd). 

Baten en lasten leges

In onderstaand overzicht staan de verwachte baten en lasten die betrekking hebben op de dienstverlening waarvoor leges in rekening worden gebracht. Daarbij zijn de verwachte baten en lasten onderverdeeld naar de hoofdstukken en paragrafen in de tarieventabel. In het overzicht ontbreken nummers. Voor die onderdelen worden geen diensten verleend waarvoor leges in rekening worden gebracht.

De kosten die in deze tabel zijn opgenomen, zijn alleen de kosten die direct samenhangen met de betreffende dienstverlening. Op een product kunnen ook kosten worden geraamd die samenhangen met diensten waarvoor landelijke tarieven gelden (zoals akten burgerlijke stand en naturalisatie), gratis diensten (zoals gratis huwelijken) of werkzaamheden die niet direct verband houden met de dienstverlening. Deze kosten mogen niet worden verrekend met de kostendekkendheid en zijn dan ook niet opgenomen in de tabel. Vanzelfsprekend zijn ook de daaraan verbonden leges niet in de tabel opgenomen.

Hoofdstuk 1 is met 79,53% het minst kostendekkend. Dit komt vooral door tarieven die gebonden zijn aan wettelijke maxima en algemene kosten die worden gemaakt voor meerdere producten. Deze kosten zijn om praktische redenen niet opgenomen in de tarieven, maar bepalen wel mede de kostendekkendheid.

De volledige tarieventabel wordt opgenomen in de besluitvorming voor de legesverordening van 2024.