3.2.3 Opbouw begrotingssaldi 2025 - 2028

Op 4 juli 2024 heeft de gemeenteraad de Zomernota 2024, met daarin de Kadernota 2025, vastgesteld. Bij de Zomernota 2024 werd voor de jaren 2025 en 2028 een positief sluitende begroting verwacht en werd voor de jaren 2026 en 2027 een negatief sluitende begroting verwacht. Na de vaststelling van de Zomernota 2024 heeft zich een aantal ontwikkelingen voorgedaan, waardoor de meerjarenraming 2025 - 2028 is gewijzigd ten opzichte van de Zomernota 2024.

In onderstaand overzicht zijn alle mutaties (groter dan € 10.000) in de begrotingssaldi voor de komende jaren opgenomen (x € 1.000). Hierna worden deze ontwikkelingen kort toegelicht.

Programma Bestuur en burgerzaken

Controlekosten accountant

Op 19 september 2024 heeft de gemeenteraad besloten de opdracht voor de accountantscontrole 2024 - 2026 te gunnen aan RA 12 Registeraccountants. De hogere controlekosten van de accountant, zoals opgenomen in het raadsvoorstel, zijn bijgeraamd in de Begroting 2025.

Verhoging budget representatie college

Vanwege extra bijeenkomsten en ontvangsten in 2025 (waaronder diverse regionale bijeenkomsten en bezoek Commissaris van de Koning), hogere kosten inhuur licht/geluid/podia en meerdere bijeenkomsten die vanwege de verbouwingen niet in het gemeentehuis kunnen plaatsvinden, wordt er voor 2025 extra budget bij geraamd. Daarnaast moest de laatste jaren het budget voor representatie steeds verhoogd vanwege kosten en bijeenkomsten die niet begroot waren en de verwachting is dat dit ook de komende jaren het geval zal zijn, wordt met ingang van 2025 het budget structureel verhoogd.

Burgerzaken

De ramingen van de diverse producten van Burgerzaken zijn geactualiseerd. Hierbij zijn ook de rijksafdrachten en leges bijgesteld. Aangezien de tarieven voor 2025 nog niet bekend zijn is gerekend met de tarieven van 2024. Wel is gerekend met de geactualiseerde aantallen zoals bekend voor 2025 en verder.

Programma Veiligheid

Cameratoezicht

In 2024 is opdracht gegeven aan een extern bureau opdracht om uit te zoeken/verkennen hoe om te gaan met het mogelijk inzetten van cameratoezicht in de gemeente Halderberge vanuit een juridisch maar ook maatschappelijk perspectief. Op dit moment wordt er een inventarisatie gemaakt van de bestaande camera's en de toetsing in de bovenstaande bevindingen in het onderzoek. Verder wordt er bekeken hoe er gemeenschappelijk kan worden opgetrokken met vier gemeenten uit het basisteam om een overeenkomst te sluiten voor vaste camera's, andere apparatuur en een verbinding met de politie uitkijkpost te Roosendaal. Uitkomsten van de onderzoeken zijn er nog niet of niet concreet, waardoor er een PM post is opgenomen.

Programma Openbare ruimte

Onderhoud verkeersborden

De gemeente Halderberge is een gemeente waarbij toerisme een belangrijk onderdeel is. Er zijn verschillende fiets- voet-, maar ook autoroutes die leiden naar en langs de verschillende bezienswaardigheden. De bewegwijzering werd in het verleden aangegeven door de (blauwe) ANWB- borden, "paddenstoelen" en palen. Op dit moment is het de Nederlandse Bewegwijzeringsdienst (NBd) die deze landelijke taak uitvoert. Echter, de verwijzingen en bebording hebben veel achterstallig onderhoud (scheef, schade door aanrijding, kapotte verlichting etc.) en geeft een verloederd straatbeeld. Daarbij zijn de borden vaak verlicht, waardoor het verkeer ook een goed beeld krijgt welke richting er gevolgd moet worden en kruisingen ook nog eens worden voorzien van een goede oriëntatieverlichting. Om ervoor de zorgen dat er in de toekomst geen achterstallig onderhoud plaatsvindt, het huidige achterstallig onderhoud in te halen en ervoor te zorgen dat de gemeente Halderberge haar toeristische routes goed kan blijven aangeven wordt voorgesteld om het budget structureel met € 20.000 te verhogen.

Boombeleid 2025-2035

Er is een nieuw boombeleid opgesteld voor de jaren 2025-2035. De financiële gevolgen behorende bij het pakket "boom-beter" zijn verwerkt in de Begroting. De raad heeft in november 2023 het amendement van de VVD aangenomen waarbij er middelen beschikbaar gesteld zijn voor boomaanplant. Mede om die reden is de financiële mutatie in 2025 aanzienlijk lager dan in de opvolgende jaren.

Programma Ruimtelijke en economische ontwikkelingen

Bijdrage Beheer Borchwerf II

De bijdragen aan de Stichting Beheer Borchwerf II zijn geactualiseerd, en gebaseerd op de cijfers van de Begroting 2024 van de Stichting.

Btw component afvalstoffenheffing

Doordat de kosten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing dalen, daalt ook de btw component die kan worden meegerekend bij het bepalen van de tarieven voor de afvalstoffenheffing.

Leges omgevingsvergunningen

De geraamde leges voor omgevingsvergunningen zijn gebaseerd op de aantallen woningen het woningbouwprogramma 2025 – 2028, waarin twee groepen zijn te onderscheiden: reguliere omgevingsvergunningen en omgevingsvergunningen voor bouwprojecten. De laatste is met name bedoeld voor projectmatige bouw (complete nieuwbouw woningen >2). In de legesverordening is voor dit soort projecten een 20% korting over de leges opgenomen. Dit met als doel grootschalige projecten te stimuleren en nog concurrerender te zijn met andere gemeenten. Deze korting is verwerkt in de geraamde opbrengst van de leges.

Programma Kostenverhaal en financiële bijdrage

Het is verplicht om in de omgevingsvisie of een programma de financiële bijdragen te verankeren en hierbij de functionele samenhang tussen de beoogde ontwikkeling waarvoor een financiële bijdrage wordt gevraagd en de activiteit te borgen. Daarnaast mag de bekostiging van de beoogde ontwikkeling niet al op een andere manier zijn verzekerd, bijvoorbeeld door een subsidie. In de raadsvergadering van 17 oktober 2024 is het voorstel vaststelling Programma kostenverhaal en financiële bijdrage geagendeerd. De financiële gevolgen hiervan zijn verwerkt in de Begroting 2025. Jaarlijks is een onttrekking aan de reserve financiële bijdrage opgenomen van € 100.000 ter dekking van de kapitaallasten van de voorgenomen investeringen.

Opstellen omgevingsplan

Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft elke gemeente automatisch een omgevingsplan voor hun grondgebied. Het omgevingsplan bevat de gemeentelijke regels voor de fysieke leefomgeving en bestaat uit de oude bestemmingsplannen, (gemeentelijke) verordeningen en rijksregels (de zogenaamde bruidsschat). Op deze wijze kan medewerking worden verleend aan initiatieven. Dit omgevingsplan is tijdelijk, de gemeente zet dit gefaseerd om tot een volledig omgevingsplan. Er is tot eind 2031 de tijd om dit om te zetten. Hiervoor is een transitieplan opgesteld en is gestart met een eerste wijziging van het Omgevingsplan. Gebleken is dat dit een omvangrijke, complexe en tijdrovende klus is die gemeenten niet zelfstandig kunnen uitvoeren. We zullen hierbij moeten worden ondersteund door externe adviesbureaus en gaan waar mogelijk de samenwerking aan met andere partijen. Hoe hoog de kosten gaan worden is nog niet duidelijk, vandaar dat er voor de komende 3 jaar een PM-post is opgenomen. Voor de implementatie van de Omgevingswet ontvangt de gemeente ook bijdragen vanuit het Rijk. Verder is het mogelijk dat een deel van de kosten hieruit gedekt kunnen worden. Om deze reden wordt nu een PM-post opgenomen

Programma Zorg, jeugd en participatie

Exploitatielasten De Vossenberg

Op basis van eerdere plannen waren de exploitatielasten van De Vossenberg voor het eerste half jaar van 2025 in de begroting opgenomen. Op dit moment maken naast basis De Klinkert, de KBO en Vluchtelingen werk nog gebruik van de Vossenberg. De KBO en vluchtelingenwerk zullen naar St Anna gaan verhuizen als dit gereed is. Aangezien nu nog niet exact bekend is of de KBO en Vluchtlingenwerk vanaf medio 2025 gebruik kunnen maken van St. Anna, worden nu voor het tweede jaar van 2025 de exploitatielasten van de Vossenberg bijgeraamd.

Jeugdzorg arrangementen

De stijging van de kosten voor de jeugdzorgarrangementen zijn met name het gevolg van de indexering tarieven van de jeugdzorgarrangementen en jeugdbescherming. Doordat de nieuwe tarieven pas medio juni 2024 zijn gepubliceerd, was het niet mogelijk om de nieuwe tarieven mee te nemen in de Zomernota 2024. In de oorspronkelijke raming voor 2025 was gerekend met het gemeentelijke indexeringspercentage van 3%. Het uiteindelijke percentage voor 2025 bedraagt 4,91%. Daarnaast is er een stijging te zien in de kosten voor de hoog complexe zorg. Verder worden er voor 2025 extra incidentele kosten gemaakt in verband met een buiten regionale plaatsing van een client. Deze client is destijds buiten regionaal geplaatst omdat er regionaal geen mogelijkheden waren. De vervolgplaatsing van de client vindt wederom buiten regionaal plaats, omdat de client hier een netwerk opgebouwd heeft en ingeschreven is voor een studie.

Wmo voorzieningen

De stijging van de kosten voor de WMO voorzieningen zijn met name het gevolg van de indexering van de tarieven van de maatwerkvoorzieningen. De nieuwe tarieven zijn pas medio juni 2024 zijn gepubliceerd, waardoor het niet was mogelijk om de nieuwe tarieven mee te nemen in de Zomernota 2024. In de oorspronkelijke raming voor 2025 was gerekend met het gemeentelijke indexeringspercentage van 3%. Het uiteindelijke percentage voor 2025 bedraagt 4,91%. Daarnaast wordt het budget voor trapliften en het bijbehorende onderhoud verhoogd. Dit heeft enerzijds te maken met de prijzen van trapliften die gestegen zijn en anderzijds met het aantal te verwachten nieuwe trapliften. Daarnaast dient door de gestegen aantallen trapliften en de kosten van het onderhoud, ook het budget voor het onderhoud aan de trapliften te worden verhoogd. Tevens worden er voor 2025 extra incidentele kosten voor woningaanpassingen verwacht.

Bijdrage Regio West-Brabant (deeltaxi)

Het voordeel op het KCV is het gevolg van het opnieuw in kaart brengen van vervoersvolumes (historisch gebruik per gemeente), maar vooral van het aanbestedingsresultaat. Vorig jaar is er opnieuw aanbesteed. De nieuwe aanbesteding zou een gunstig effect hebben op de kosten, maar tegen de uitkomst van de aanbesteding is door een inschrijvende partij bezwaar ingediend met een hoger beroepsprocedure en veel (financiële) onzekerheid tot gevolg. De uitspraak op het hoger is in het voordeel van de gemeenten/RWB waarna de definitieve gunning alsnog, weliswaar een jaar later, heeft plaatsgevonden. De structurele gevolgen van deze uitspraak (vanaf 2026) zijn nog niet door de RWB nog in beeld gebracht. Om deze reden is nu een inschatting gemaakt van de mogelijk besparing. Deze is voorzichtigheidshalve ingeschat op € 125.000 per jaar.

Bijdrage WVS-Groep

Op basis van de concept herziene begroting 2025 van de WVS is de geraamde bijdrage aan WVS naar beneden bijgesteld. Voor Halderberge gaat het om een verlaging van de bijdrage met ca. € 248.000 in 2025. Dit komt met name doordat de rijksbijdrage op basis van de meicirculaire hoger is dan in de oorspronkelijke begroting 2025 van WVS was opgenomen.

Rijksbijdrage BUIG

Op basis van het voorlopig budget 2025 en de (landelijk) verwachte ontwikkelingen in aantallen bijstandsontvangers en minimumloon is een inschatting gemaakt van de BUIG-uitkering in de jaren 2025-2028. Op basis hiervan neemt de BUIG-uitkering in de komende jaren toe.

Visie sociale basis

De gemeente is bezig met de visievorming sociale basis als onderdeel van de integrale aanpak Gezond en Actief in Halderberge. Aan deze visie is ook een uitvoeringsplan gekoppeld met acties. De gemeente stelt reeds middelen beschikbaar voor de sociale basis in Halderberge, onder andere aan bewonersinitiatieven, aan ondersteuningsaanbod voor mantelzorg/vrijwilligers, aan inzet op bestaanszekerheid, etc. en ook aan inzet vanuit andere beleidsterreinen welke (in)direct een relatie hebben met de sociale basis. We proberen daarbij slimmere verbanden te leggen tussen die budgetten door te ontschotten en te zoeken naar zogenaamde ‘koppelkansen’. Ook zullen we werken aan het beter inrichten van de opdrachten die wij verstrekken aan de organisaties die een financiële relatie met de gemeente hebben en zich bezighouden met de sociale basis. Het proces om te komen tot de visie is vertraagd en deze wordt naar verwachting in mei 2025 voorgelegd aan de raad. Op dat moment is er ook inzicht in de financiën en of er eventueel extra budget nodig is.

Programma Onderwijs, sport en cultuur

Welzijnssubsidies

De welzijnssubsidies voor 2025 zijn geactualiseerd. Het negatieve saldo in 2025 komt met name doordat er voor Dorpshuis Hoeven een subsidie verstrekt wordt aan de tijdelijke stichting. Deze heeft een hoogte van € 38.625. Dit verklaart de negatieve mutatie in 2025 ten opzichte van 2026 en 2027.

15% Subsidieplafond

Er is een opslag opgenomen voor de basissubsidies om dekking te krijgen voor eventuele extra aanvragen van deze subsidies. De hoogte van deze opslag is ruim € 39.000.

Bibliotheekvoorziening

In de Begroting was een bedrag geraamd van € 548.098 voor de subsidie aan de Bibliotheek West Brabant. In 2023 is de bibliotheek voor een financiële uitdaging komen te staan. Om de bibliotheek financieel gezond te houden, is er een nieuwe financiële structuur voor 2024-2027 opgezet. De benodigde subsidie voor de bibliotheek is geraamd op € 718.837. Bij de Zomernota was er al voor € 26.500 bijgeraamd. Dit geeft ons nog een tekort van € 144.239. Vanaf 2025 komen er door de komst van de nieuwe Wet Stelsel Openbare Bibliotheek (WSOB), vanuit het rijk extra middelen beschikbaar voor de bibliotheken. Voor 2025 en 2026 is dit bedrag € 100.000. Hierna is het nog onduidelijk wat we gaan ontvangen. Om deze reden is er voor 2027 een PM post opgenomen.

Exploitatiebijdrage zwembad De Baarlebossche

Laco ontvangt jaarlijks een geïndexeerde exploitatievergoeding. De indexering wordt mede bepaald door de indexering van de gas- en electraprijzen. Op basis van deze indexcijfers valt de jaarlijkse bijdrage hoger uit dan bij de begroting geraamd. Het contract met Laco loopt tot en met 2025. Er wordt overleg gevoerd met Laco of, en op welke wijze het contract wordt verlengd. Om die reden is vanaf 2026 een PM-post opgenomen.

Verduurzaming zwembad Blankershove

Een van de actiepunten uit het CWP was te komen tot een toekomstige en duurzame zwembadaccommodatie. Voor het zwembad is in 2023 een advies en plan opgesteld om te komen tot een toekomstbestendige en duurzame zwembadaccommodatie. Er wordt geadviseerd om vooral in te zetten op de volgende onderdelen:

1. Het opstellen van een meerjarenonderhoudsplanning (MJOP). Op basis van het onderhoudsplan wordt duidelijk welke investeringen de komende 10 jaar noodzakelijk zijn.

2. Het doorvoeren van de duurzaamheidsmaatregelen.

Begin mei heeft de stichting het MJOP ontvangen. De stichting heeft aangegeven nog te werken aan een investerings- en duurzaamheidsplan. In afwachting hiervan is er nog geen financiële mutatie toe te wijzen en derhalve is er een PM-post opgenomen. De gemeente heeft vooralsnog geen resultaten ontvangen. De stichting heeft aangegeven dat de gemeente begin oktober een investeringsplan mag verwachten. Dit is te laat om de gevolgen nog te verwerken in deze Programmabegroting 2025.

Algemene dekkingsmiddelen

Uitkeringen gemeentefonds

De gevolgen van de septembercirculaire zijn in de meerjarenraming opgenomen. De uitkering uit het gemeentefonds komt in 2025 ca. € 294.000 hoger uit. Voor een uitgebreide toelicting op de uitkeringen uit het gemeentefonds wordt verwezen naar het hoofdstuk Algemene dekkingsmiddelen.

Opbrengst OZB

Op basis van de actuele gegevens van de Belastingsamenwerking West-Brabant met betrekking tot de WOZ-capaciteit en de tarieven voor 2025 is de OZB opbrengst berekend. De verwachte OZB opbrengst voor 2025 komt ca. € 173.000 hoger uit.

Kapitaallasten

Het Investeringsprogramma is geactualiseerd. Door verschuivingen in het jaar van uitvoering ten opzichte van de Zomernota 2024 ontstaat met name voor de jaren 2025 en 2026 een voordeel. Dit komt met name door doorschuiven van investeringen in openbare ruimte religieus erfgoed, riolering, wegen, begraafplaatsen, onderwijs en de levering van de nieuwe BOA-auto. Ook zijn er nieuwe investeringen opgenomen op het investeringsprogramma 2025-2028. De kapitaallasten van deze investeringen zorgen voor een nadeel in latere jaren.

Belastingen en verzekeringen

Bij de raming voor de verzekeringen zijn niet alle kosten van de ERD ZW en WGA-verzekering meegenomen. Zo zijn er een aantal na-verrekeningen over 2022 die ook van invloed zijn op de hoogte van de berekening van het lopende jaar niet meegenomen in de raming. Daarnaast zijn de na-verrekeningen over 2023 hoger uitgevallen waardoor de premie voor 2024 stijgt met per saldo ca. € 55.000. Dit heeft ook structurele gevolgen, welke bij het opstellen van de Begroting 2025 en de meerjarenbegroting zijn verwerkt. Daarnaast vallen de premies van diverse verzekeringen ca. € 15.000 hoger uit en zijn de belastingen met ca. € 8.000 gestegen.

Overhead

Ondersteuning ondernemingsraad

In de Begroting 2025 is een structureel budget van € 20.000 opgenomen voor ambtelijke ondersteuning van de ondernemingsraad.

Salarislasten

Ten opzichte van de raming in de Zomernota 2024 komen de totale salarislasten in 2025 ca. € 68.000 hoger uit. Dit komt met name doordat tijdelijk extra formatie is opgenomen in verband met de paspoortpiek in de jaren 2025-2028. In de bijstelling van de baten en lasten voor burgerzaken is ook rekening gehouden met het hogere aantal paspoorten in deze jaren.

Toerekening personele lasten

In de Zomernota 2024 zijn de uitgangspunten vastgesteld voor het toerekenen van personele lasten aan riool- en afvalstoffenheffing, grondexploitaties en investeringen. Op basis van de urentoerekening aan de riool- en afvalstoffenheffing en het investeringsprogramma 2025-2028 komt het toe te rekenen bedrag meerjarig hoger uit dan wat in de Zomernota was opgenomen.

Boeken en abonnementen

Door toenemende kosten voor (digitale) abonnementen en boeken blijkt het budget niet meer toereikend. Omdat we als relatief kleine gemeente de kennis vanuit de markt nodig hebben, is een verhoging van het budget noodzakelijk.

Verlaging budget aankoop hardware

Doordat de vervanging van de laptops vanaf 2026 als cyclische vervanging op het Investeringsprogramma is opgenomen, kan het budget voor aankoop hardware met ingang van 2026 gedeeltelijk worden afgeraamd.

Overige mutaties

Binnen de verschillende programma's zijn diverse kleine financiële mutaties (< € 10.000). Voor het overzicht en de leesbaarheid van deze Programmabegroting zijn deze posten niet afzonderlijk opgenomen en toegelicht.

Na bovenstaande ontwikkelingen ontstaat het volgende beeld:
2025: € 1.737.000 positief
2026: € 1.022.000 negatief
2027: € 84.000 negatief
2028: € 284.000 positief