2.4.8 Garanties en achtervang

In het verleden heeft de gemeente Halderberge garanties verstrekt aan woningcorporaties in het kader van de (sociale) woningbouw en aan sportverenigingen, stichtingen e.d. Aangezien de mogelijkheden om een beroep te doen op de kapitaalmarkt in de loop van de jaren steeds beter zijn geworden, wordt er minder vaak een beroep gedaan op de gemeente voor een garantiestelling.

In 2021 is één nieuwe borgstelling verleend voor een lening van een korfbalvereniging. De stichting Waarborgfonds Sport en de gemeente staan beiden voor 50% borg. De borg bedraagt voor de gemeente maximaal € 85.000. Omdat de lening pas in januari 2022 is afgerond, is deze nog niet opgenomen bij de gewaarborgde geldleningen. 

Verder waren er de gebruikelijke mutaties op reeds verstrekte garanties (afname van de schuld, dus ook afname van de garanties). Als bijlage bij de jaarrekening is een overzicht opgenomen met de stand van zaken van de gewaarborgde geldleningen.

In het overzicht zijn de borgstellingen op achtervangleningen uit praktische overwegingen gewaardeerd op 25% van de leningen. Echter, indien er een beroep gedaan zou moeten worden op de borgstelling door de gemeente, vindt er een berekening plaats op grond van de gelaagde en gedeelde zekerheidsstructuur van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). De werkelijke borgstelling kan dan afwijken van deze 25%. Zie meer voor informatie over de zekerheidsstructuur de website van het WSW.

De gemeente Halderberge had in het verleden een achtervangovereenkomst met het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) en momenteel nog met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). De overeenkomst met het WEW is in 2010 veranderd. In dat jaar heeft het Rijk in overleg met de VNG besloten per 1 januari 2011 de achtervang van alle nieuwe hypotheken voor 100% op zich te nemen. De rol van de gemeente in de garantieregeling voor hypotheken is hierdoor beëindigd. Voor alle reeds verstrekte hypotheken tot 31 december 2010 blijft de gemeente wel garant staan. Dat duurt totdat de laatste lening is afgelost. Op 1 januari 2021 liepen er in de gemeente Halderberge nog 589 leningen met Nationale Hypotheekgarantie die voor 2011 waren afgesloten met een totaal gegarandeerd bedrag van € 93 miljoen. Het jaar daarvoor waren dat 672 leningen voor € 109 miljoen.

De achtervangregeling met het WSW betreft de sociale woningbouw. Hierbij staat het WSW borg voor geldleningen van woningcorporaties, zodat zij tegen betere tarieven geldleningen aan kunnen trekken op de kapitaalmarkt. Voorwaarde hierbij is dat de gemeente als “achtervang” fungeert. Dit houdt in dat als de woningcorporatie niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen en het WSW ook geen mogelijkheden meer heeft, de deelnemende gemeenten (en het Rijk, ieder voor 50%) zullen worden aangesproken om renteloze leningen te verstrekken aan het WSW.

In 2021 is tweemaal een nieuwe achtervangovereenkomst aangegaan. Aangezien de oude achtervangovereenkomst afliep op 31 december 2020, was een nieuwe overeenkomst in 2021 noodzakelijk. Met het oog op de aangekondigde wijzigingen in het borgstelsel had de eerste achtervangovereenkomst van 2021 een beperkte looptijd tot 31 december 2021. Die wijzigingen traden echter al medio 2021 in werking en daardoor was het noodzakelijk om eerder te besluiten tot vervanging. Dat is in oktober 2021 gebeurd. 

Geldleningen die volgens de nieuwe achtervangovereenkomst worden afgesloten, worden niet meer aan één gemeente toegerekend. Deze leningen worden verhoudingsgewijs toegerekend aan alle gemeenten waar een corporatie actief is. Als verhouding geldt de waarde van de sociale huurwoningen in de deelnemende gemeenten, het zogenaamde DAEB bezit (DAEB staat voor Diensten van Algemeen Economisch Belang). Leningen die volgens de oude achtervangovereenkomsten zijn afgesloten, worden nog wel geheel aan één gemeente toegerekend. 

In onderstaand overzicht treft u een overzicht aan van de woningcorporaties die gebruik hebben gemaakt van de achtervangovereenkomst met het WSW om hun activiteiten binnen de gemeente Halderberge te financieren.

In de tabel ziet u de totale omvang van de leningen die een corporatie heeft afgesloten waarvoor de gemeente Halderberge een achtervangpositie inneemt. Voor leningen die vóór 1 augustus 2021 zijn afgesloten is dat voor 100% van het schuldrestant, voor leningen na die datum is dat voor het aandeel in het DAEB-bezit zoals dat in de tabel is aangegeven. In de leningen die na 1 augustus zijn afgesloten, is ook bij iedere corporatie een obligolening opgenomen. De obligolening is een lening met een variabele hoofdsom die voortvloeit uit het stelsel van achtervang vanaf 1 augustus 2021. Op deze lening wordt alleen een beroep gedaan als in bepaalde situaties het risicovermogen van het WSW aangevuld moet worden. Hoewel de obligoleningen dus niet daadwerkelijk zijn opgenomen, maken ze wel deel uit van de achtervangpositie. De totale omvang van de obligoleningen was eind 2021 ca. € 23,9 miljoen, waarvan € 3,4 deel uitmaakt van de achtervangpositie van de gemeente Halderberge. Per saldo nam de gemeente Halderberge eind 2021 een achtervangpositie in voor ca. € 163,8 miljoen.