Burgerzaken

Het functioneren van de overheid wordt in toenemende mate bepaald door digitalisering. Ook het werk bij burgerzaken en aan de receptie verandert. Er komen minder mensen aan de balie en de mensen die wel komen, hebben vaak complexe vragen die brede kennis en kunde vergen van de medewerkers. Het vraagt ook om inzicht in de problematiek van de klant: zaken die logisch bij elkaar horen in samenhang afhandelen. Door samen te werken als één overheid kan dienstverlening écht vanuit vragen van inwoners en ondernemers ingericht worden.

Het vaststellen van de juiste identiteit wordt hiermee steeds meer noodzaak om o.a. identiteitsfraude en adresfraude te voorkomen. Het betreft een van de kernopgaven van Burgerzaken om het vaststellen van de identiteit op een juiste manier te doen. Dit lijkt een repeterende activiteit, maar is een uiterst belangrijke schakel in de dienstverleningsprocessen. Het belang hiervan neemt met de digitalisering alleen maar toe. Het voorkomen van identiteitsfraude is dan ook een belangrijk thema voor de komende jaren.

Processen zonder onnodige drempels en procedures waarbij de menselijke maat het uitgangspunt is van onze dienstverlening. Dat vraagt om professionals die binnen de wetten en regelgeving ruimte voor maatwerk zien en benutten. Het vraagt ook om inzicht in de problematiek van de klant: zaken die logisch bij elkaar horen in samenhang afhandelen. In onze dienstverlening moet de mens, het bedrijf, de vereniging of de maatschappelijke organisatie centraal staan. We verplaatsen ons beter in de persoon, ondernemer of (maatschappelijke) partner en helpen diegene door de complexere vragen heen. Het liefst, en daar waar het kan, met een plusje op de dienstverlening. De continue doorontwikkeling van Burgerzaken samen met de InformatieDesk (snelbalie) is nodig om onze inwoners de dienstverlening te blijven bieden die zij nodig hebben; ook gelet op de uitgangspunten vanuit het Manifest Dienstverlening.

Digitalisering

Diverse relevante burgerzaken-processen zijn (deels) geautomatiseerd. Dat hebben we deels gedaan door steeds meer E-diensten aan te bieden op onze website waardoor het mogelijk is om via elk type device, producten en diensten te regelen: 24/7 op een intuïtieve manier, tijds- en plaats onafhankelijk. We hanteren een slim afsprakensysteem wat aansluit bij de wensen en behoefte voor het maken van gerichte afspraken. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk om gericht voor meerdere producten tegelijk een afspraak in te plannen, waarbij een inwoner precies weet hoe laat deze is en hoe lang deze (ongeveer) zal duren. Hiermee is de kans dat inwoners lang(er) moet wachten zeer klein.

Aan verdere digitalisering en uitbreiding van deze E-diensten wordt gewerkt. Niet alleen van het Rijk worden ook verdere digitaliseringen verwacht, zoals de overgang naar een digitale identiteitencentralisering van de basisregistratie personen, maar zeker ook voor de dienstverlening en het gemak van onze inwoners.

Digitaal aanvragen rijbewijs

Op 1 oktober 2018 is er door de Rijksoverheid gestart met een experiment voor het digitaal aanvragen van het rijbewijs (DAR). Volgens de systematiek van DAR kunnen mensen zelf eenvoudig hun rijbewijs online verlengen via de website van de RDW en deze na twee werkdagen afhalen bij de snelbalie. Online aanvragen kan alleen in geval van verlenging van het rijbewijs of bij uitbreiding van categorieën. Iemand die voor het eerst een rijbewijs aanvraagt, moet hiervoor dus nog wel naar de balie van de gemeente. Overigens blijft het ook nog mogelijk om de aanvraag voor de verlenging van het rijbewijs aan de balie bij Burgerzaken te doen.

Aangezien het experiment is geslaagd volgens het kabinet, wil deze het digitaal verlengen van het rijbewijs landelijk introduceren. Daarvoor wordt een wetswijziging voorbereid, waarbij het streven is die vanaf 10 oktober 2024 in werking te laten treden. Afhankelijk van de inhoud van deze wetswijziging, zullen wij uiteraard eventuele benodigde aanvullende acties moeten uitvoeren.

Dienstverlening aan de balie

In maart 2014 ging de geldigheidstermijn van reisdocumenten voor meerderjarige van vijf naar tien jaar. Hierdoor worden gedurende vijf jaar bijna alle “18+ documenten” in omloop vervangen. Gevolgd door vijf jaar waarin vrijwel alleen “-18 documenten” worden uitgegeven of documenten voor bij eerste aanvragen en vermissingen. Vanaf 2024 tot en met 2029 is er sprake van een ‘paspoortpiek’ aan de balies van burgerzaken. Hierna vervolgt zich het patroon van piek- en daljaren, wat is veroorzaakt doordat in 2014 de geldigheidsduur voor paspoorten en identiteitskaarten voor personen van 18 jaar en ouder is verlengd van vijf naar tien jaar. Het aantal aanvragen is toegenomen 2024 en deze trend zal (door deze piek) blijven tot 2029. Hierna zal de aanvraagdip zich vervolgens herhalen. De  verwachting (van Rijksoverheid) is dat er ruim 50 jaar overheen gaat voor de cyclus van piek- en dipjaren is uitgevlakt.

De snelbalie is een groot succes. Het voordeel van onze snelbalie is dat burgers zonder afspraak in het gemeentehuis terecht kunnen voor het afhalen diverse burgerzakenproducten. Ook is het voordeel dat de snelbalie open is tijdens de openingstijden van het gemeentehuis. In het kader van de voornoemde paspoortpiek, en om onze dienstverlening zo optimaal mogelijk te houden, is er een tweede snelbalie ingericht.

Wij blijven ons bezig houden met de paspoortpiek en de dienstverlening. In dit eerste piekjaar zullen wij de aanvragen voor reisdocumenten behandelen op adequate wijze. Ook zullen wij analyseren of hiervoor blijkt dat in opvolgende jaren tijdelijke/flexibele versterking nodig is, om te voorkomen dat onze inwoners de dupe worden van bijvoorbeeld mogelijk onderbezetting.

Samenwerking

Samenwerken binnen de gemeente en met andere instanties blijft van belang. Er moet meer worden samengewerkt tussen burgerzaken en o.a. het sociale domein (maatschappelijke ondersteuning) en handhaving (fraudebestrijding). Lastig daarbij is dat er een spanningsveld is tussen enerzijds dienstverlenend zijn en anderzijds alert op fraude zijn. Samenwerken met andere gemeenten, bijvoorbeeld op het terrein van complexe vragen en gemeente overstijgende kwesties, zoals arbeidsmigranten en adresfraude, is belangrijk.

Wat betekent dat voor de medewerkers?

Medewerkers van burgerzaken hebben veel kennis nodig, bijvoorbeeld meer juridische kennis en kennis van digitale systemen. Daarnaast zijn veel vaardigheden nodig; richting burgers aan de balie en richting collega's. Opleiden, omscholen en nieuwe medewerkers aantrekken én houden zijn belangrijke uitdagingen en een continu proces. Zowel mbo als hbo medewerkers zijn van belang, afhankelijk van de context: op de juridische kennis of meer op de sociale vaardigheden, herkennen signalen fraude en beoordelen documenten.

Onderzoek regionale opleidingen burgerzaken

Om de juiste kwaliteit en niveau van dienstverlening door medewerkers bij burgerzaken ook in de toekomst te leveren is samenwerking in de regio noodzakelijk. Een regionaal opleidingsprogramma zou als oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt kunnen dienen. Dit is de conclusie van het regio overleg burgerzaken met, onder andere, de gemeenten Etten-Leur, Roosendaal, Rucphen, Bergen op Zoom, Tholen, Moerdijk, Oosterhout. 

De deelnemende gemeenten hebben te maken met een ouder wordend personeelsbestand, waarbij een deel van de inhoudelijke kennis de gemeenten verlaat door pensionering. Op de arbeidsmarkt is op dit moment en de komende jaren een grote schaarste. Het is al een uitdaging om mensen te vinden, laat staan geschikte kandidaten die ook nog de specialistische kennis en ervaring hebben. Het opleiden van nieuwe medewerkers is daarom belangrijk. Omdat landelijke opleidingen helaas vaak niet starten vanwege te weinig deelnemers, is het goed om de komende periode hiervoor een regionale oplossingsrichting te verder te laten onderzoeken – in samenwerking met de andere gemeentes en het Mobiliteitscentrum West-Brabant. 

E-mail

De Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (WMEBV) regelt dat burgers en bedrijven hun zaken die ze met de overheid moeten doen, digitaal kunnen afhandelen. Zij krijgen daarmee het recht om officiële berichten, zoals aanvragen voor vergunningen en bezwaarschriften, elektronisch aan het bestuursorgaan te zenden. Daarnaast verbetert hun rechtspositie in het digitale contact met de overheid. Gemeenten zorgen voor notificaties in digitale berichtenboxen, ontvangstbevestigingen op e-mails en voor gestructureerde manier van archivering. De invoering van de wet is wederom uitgesteld. Hij treedt naar verwachting in werking op 1 januari 20

Huis van Halderberge

Voor het Huis van Halderberge heeft de raad in maart 2024 ingestemd met het technisch ontwerp en de benodigde middelen beschikbaar gesteld. Vervolgens zijn de aanbestedingsprocedures opgestart. De bedoeling is om medio 2025 de nieuwe entree, ontvangst en burgerzaken en de raadszaal op te leveren. Het nieuwe ontwerp biedt alle ruimte om de gewenste dienstverlening te geven aan onze inwoners. Ook is er meer ruimte voor onze partners om onze ontvangstruimte te gebruiken om onze inwoners van dienst te zijn.

Top